عقد بیمه 1 (ضرورت بیمه و ماهیّت آن)

  مقدمه

در اقتصاد امروز و روابطی که در آن میان انسان­ها تعریف می­شود، خطر به عنوان یک عنصر بسیار پرکاربرد عرض اندام می­کند. در هر فعالیت اقتصادی دخالت داشته باشیم، قطعا با خطراتی روبرو می­شویم که ادامه آن فعالیت را تحت تأثیر قرار می­دهد. نباید تصور کرد که خطر فقط در فعالیت­های اقتصادی خصوصی وجود دارد، بلکه به عنوان مثال خطر اخراج برای هر کارمند ادارات دولتی هم وجود دارد. برای همین منظور در طول تاریخ انسان برای رفع خطرات ممکن

عقد اجاره 1 (تعریف و احکام کلی)

عقد یا اصطلاحا قرارداد اجاره از جمله عقودی است که شاید بتوان گفت کمتر کسی است که تاکنون از این قرارداد استفاده نکرده باشد. البته اگر عقد اجاره تنها به مواردی مانند اجاره خانه مسکونی و مغازه تجاری و اجاره یک اتومبیل برای یک مسافرت چند روزه یا یک مراسم یک روزه، که معمولا متبادر به ذهن می‌گردد محدود شود، ممکن است که بسیاری از افراد تاکنون از آن استفاده نکرده باشند اما باید گفت که بنابر تعریف عقد اجاره، موارد آن بسیار فراتر از مواردی است که عرفا اجاره خوانده می‌شود.

عقد قرض‌ 1 (تعریف و اهمیّت آن)

قرض عبارت است از تملیک کردن مالی به دیگری به این شکل که پرداختن عین آن مال، یا مثل آن و یا قیمت آن بر عهده او باشد¹. قرض بر دو قسم است: مدت دار؛ یعنی هنگام قرض دادن مشخص شده است که قرض گیرنده چه موقع بدهی را بپردازد. قسم دیگر، قرض بدون مدت است که زمان پرداخت در آن مشخص نشده است.

آنچه در اهمیت آن می توان گفت، قرض دادن به فرد با ایمان

عقد مضاربه 1 (اهمیّت مضاربه و مفهوم آن)

اهمیّت فراگیری احکام مضاربه

امروزه با گسترش تجارت در زمینه‌های مختلف، افرادی وجود دارند که از دیگران، پول دریافت می‌کنند و آن را در امور تجاری بکار می‌گیرند و ضمن منتفع کردن خود، به آن‌ها نیز سود می‌دهند.فراگیری احکام مضاربه و رعایت آن‌ها باعث خواهد شد که انسان در پرتگاه گناه نیفتد و عملی مخالف دستورات شرعی انجام ندهد زیرا شخصى که بر اثر نیاموختن احکام، مرتکب حرام یا ترک واجب شود

تحلیل اقتصادی رابطه ایران و امریکا (1)

در سلسله نوشته های پیش رو قصد داریم تا به بررسی ایده ای که امروزه در میان بخشی از جامعه رواج یافته و مدعی این است که مشکلات اقتصادی ایران با برقراری رابطه با امریکا حل می شود، بپردازیم و رابطه ایران و امریکا را از منظر اقتصادی مورد بررسی قرار دهیم.

 

اولین نکته ای که ذکر آنرا لازم و ضروری به نظر می رسد این است که در گفتمان امام (ره) و مقام معظم رهبری (حفظه الله)، امریکا به عنوان مستکبر معرفی شده است. استکبار یک واژه قرآنی و به معنای "امتناع از پذیرش حق از روى عناد و تکبّر و خود بزرگ‌بینی دروغین" است.

 

 در واقع نام گذاری امریکا به عنوان مستکبر جهانی بیانگر این امر است که دولت مردان و صاحبان قدرت سیاسی و اقتصادی امریکا فاقد خوی حق نگری اند و به دلیل فرو رفتن در حجاب خودبرتر بینی، سایر کشورها و انسان ها را به عنوان برده و زیر دست، تلقی می کنند.

نیروی کار و تولید ملی

در ادامه این یادداشت ها قصد داریم مفردات اقتصادی  مقام معظم رهبری حفظه الله تعالی را تبیین کنیم. همانطور که در بخش قبل سعی کردیم با ذکر یک مثال، مفهوم تولید ملی را توضیح دهیم.

 

در ادامه ی بحث تولید ملی، باید بدانیم که برای شکل گیری تولید، دو عامل اصلی ذکر می شود که عبارتند از کار و سرمایه، همانطور که در مثال دیدیم، برای شکل گیری تولید ملی در کشور مثالی کوچکی که در یادداشت قبلی طرح کردیم، ملزوماتی وجود داشت که اگر نبودند تولید ملی شکل نمی گرفت. از جمله مزرعه ، دامداری، دام ها، نجاریِ و ادوات آن، و از همه مهم تر کار و تلاشی که اعضاء خانواده مشغول به آن هستند.

میانه‌روی در مصرف

در یادداشت قبل به این اصل متذکر شدیم که مالک حقیقی اموال خداست و مالکیت ما اعتباری و عاریتی است. اگرچه اعتقاد قلبی به این اصل ثمرات عملی و رفتاری متعددی خواهد داشت، ولی فارغ از روش کسب مال که قطعا باید از راه حلال و شرعی باشد، شاید بتوان در یک کلام نتیجه نهایی را صرف مال در مسیر رضایت الهی عنوان کرد. در این یادداشت خط مشی کلی که در قرآن کریم و در احادیث معصومین علیهم‌السلام برای صرف مال ترسیم شده است را نشان خواهیم داد.

 

وَ الَّذِینَ إِذا أنْفَقُوا لَمْ یُسْرِفُوا وَ لَمْ یَقْتُرُوا، وَ کانَ بَیْنَ ذلِکَ قَواماً (سوره فرقان، آیه 67)؛ (بندگان خداوند رحمان) کسانى‌اند که چون مالى را هزینه کنند ـ چه براى خود و چه براى دیگران ـ نه اسراف مى کنند و نه تنگ مى گیرند، بلکه هزینه کردن آنان در حد اعتدال و میان این دو حالت است .

مالک حقیقی کیست؟

این امانت بحر روزی دست ماست در حقیقت مالک اصلی خداست

 

همه ما این بیت شعر را بارها و بارها بر پشت وسایل نقلیه، سر درب مغازه‌ها و ساختمان‌ها و ... دیده‌ایم. این شعر که بر پایه آیات قرآنی و احادیث متعدد رسیده از سوی معصومین علیهم‌السلام است، بیان‌کننده این حقیقت است که همه‌ی اموالی که در دست ماست به طور حقیقی متعلق به خداوند است و مالکیت ما بر اموال، مالکیتی اعتباری است، به این معنا که اگرچه مالکیت ما بر اموال محترم است و احکام شرعی نیز آن را محترم شمرده و به کسی حق تجاوز و تصاحب اموال دیگری را نداده است ولی اموال همچون عاریه‌‌ای است که خداوند به ما عطا کرده است و برای مدت محدودی اجازه استفاده از آن را در راهی که خودش مشخص کرده به ما داده است و هرگاه بخواهد از ما باز پس می‌گیرد.

 

اگرچه شاید این موضوع ساده به نظر برسد و همه‌ی ما این اصل را پذیرفته باشیم ولی اعتقاد قلبی به آن ثمرات عملی متعددی خواهد داشت که در ذیل به چند مورد آن اشاره می‌کنیم؛

سواد اقتصادی 17/ چه کسی می تواند نقشه عملیات روانی دشمن را مهار کند؟

دانستن این نکته ضروری است که رفتن به سراغ کودکان و نوجوانان و تولید انواع محصولات فرهنگی و هنری برای اندیشه های اقتصادی رهبرانمان چقدر ضروری است. ما شعر و تصویر در خصوص اقتصاد مقاومتی برای کودکان نداریم اما جبهه دشمن دارد.

آن ها لوحه هایی دارند برای کلاس اول ابتدایی که کارآفرینی را توضیح می دهد اما لوحه هایی که در کلاس اول ابتدایی ما وجود دارد می گوید گربه آمد پایین درخت و گربه رفت بالای درخت. می خواهد مفهوم بالا و پایین را یاد بدهد که به لحاظ روانشناسی رشد در سه سالگی بچه خود به خود یاد می گیرد. آموزش و پرورش ما کجا است؟

وقتی این فضا نیست دشمن داخلی و خارجی کار می کنند. دشمن داخلی تفسیر به رای و تفسیر به رانت را دنبال می کند یعنی دو مقوله ای که ما درگیر آن ها هستیم.

سواد اقتصادی16/ چرا اقتصاد مقاومتی، اقتصاد مردمی است؟

یک محور مهم سخنان مقام معظم رهبری در این 10 سال این بوده که اقتصاد مقاومتی و جهاد  اقتصادی، اقتصاد مردمی است و پایه مردمی بودن جزو اصول اندیشه های ایشان است که البته  برآمده از اصل اندیشه ایشان درباره انقلاب است که اساسا انقلاب پایه مردمی دارد وگرنه اگر مردم نباشند انقلاب معنایی ندارد. بارها هم گفته اند و حوزه های دیگر مانند سیاست هم مردمی است.

ایشان در اولین روز سال جدید در حرم مطهر رضوی در مشهد مقدس مجددا تاکید کردند که اقتصاد مقاومتی مردم بنیاد است. یعنی اقتصادی دولتی نیست و برمحور دولت نمی‌گردد.این سخن به معنای مسئولیت ‏نداشتن دولت نیست. کار اقتصادی دست مردم است ودولت به عنوان مسئول عمومی ،‌ هدایت،‌ کمک ونظارت می‌کند. 

اگر حوزه مردمی پای کار نیاید اقتصاد شکل نمی گیرد. ایشان در علنی ترین و عمومی ترین باکس های صدا و سیما پیام های اقتصادی شان را داده اند و آن را شعار سال کرده اند.

سواد اقتصادی15/ تحریم ها چقدر موفق بوده است؟

طبق آخرین گزارش موسسه پترسون که تخصصش تحریم است و جزو موسسات تحقیقاتی مشاور کنگره آمریکا است می گوید تحریم اقتصادی اگر می خواهد موفق شود – احتمال موفقیت تحریم ها به طور متوسط زیر 33 درصد است و تحریم یک سیاست شکست خورده در عرصه بین المللی است و در کشورهای اتوکراتیکی مانند ما که رهبر دارند زیر 24 درصد است، یعنی سه چهارم تحریم ها از پیش شکست خورده است.

از نظر آن ها موفقیت تحریم ها سه شرط دارد؛ شرط اول این است که بتوانیم آن ها را در فناوری های کلیدی تحریم کنیم. جهاد علمی که آقا ده سال پیش مطرح کرد نتایجش را امروز می بینیم. تقریبا در هیچ عرصه ای ما مشکل فناوری نداریم و این کاری بود که ایشان با هوشمندی ده سال پیش انجام داد. جهاد علمی را ایشان زمانی اعلام کرد که جهاد اقتصادی در ذهن ما نبود.

یک ماشین در ایران خودرو مثل 206، یک قطعه ش از فرانسه می آمد همین ابتدای امسال تحریم شدیم و این قطعه را نفرستاد و دو ماه 206 تولید نشد. یکی از کارکنان ایران خودرو می گفت ما به چین رفتیم تا این قطعه را از چین بیاوریم و چینی ها هم قیمت چند برابر گفتند و مذاکراتمان به نتیجه نرسید و به ایران بازگشتیم و خط تولید 206 را تعطیل کردیم.

عقاید اقتصادی12/ آثار اعتقاد به رزاقیت الهی چیست؟

از جمله اصول اساسی در اندیشه اقتصادی هر انسان مسلمان، توجه به اصل رزاقیت الهی است. رزاقیت الهی به معنای تامین مایحتاج زندگی موجودات توسط خداوند است.

در جای جای قرآن کریم به رزاقیت الهی اشاره شده و خداوند متعال تامین روزی مخلوقاتش را وعده داده است :

«و ما من دابة فی الارض الّا علی الله رزق‌ها...»[23]؛ و هیچ جنبنده ای در زمین نیست مگر (اینکه) روزی‌اش بر عهده خداست ...

قرآن در آیه دیگر اشاره دارد که رزاقیت مادی خداوند نه تنها برای مسلمانان بلکه حتی برای مشرکان نیز وجود دارد :

احکام اقتصادی2/ تحریم ربا در قرآن

1. ربا به معنی: بخش زیاد شده، فزونی یافته، فزونی، زیادی، افزوده... است، و معادل « بهره» در زبان فارسی است. وقتی چیزی به کسی می دهیم و زیـاده از آنچه بوی داده ایم از وی پس می گیریم، آن بخش زیادی ربا نامیده می شود.

2. خداوند در چندین آیه به ربا و حرمت آن تاکید ویژه می کند :

الف : آیه 275 سوره مبارکه بقره : " آن ها که ربا می خورند بر نمی خیزند مگر مانند کسی که شیطان به جنون آشفته اش کرده است. این از آن روست که گفتند: داد و ستد صرفا مانند رباست؛ در صورتی که خدا معامله را حلال و ربا را حرام کرده است. پس اینک کسی که از پروردگارش پندی به او رسد و باز ایستد، آنچه گذشته از آن اوست و کارش با خداست و هر که به (رباخواری) بازگردد، پس آنان دوزخیانند و در آن ماندگارند"

ب : آیه 130 و 131 سوره مبارکه آل عمران : " اى کسانى که ایمان آورده اید! ربا (و سود پول) را چند برابر نخورید! از خدا بترسید، تا رستگار شوید! و از آتشى بپرهیزید که براى کافران آماده شده است! ".

عقاید اقتصادی11/ از ماست که بر ماست!

خداوند در آیه 11 سوره مبارکه رعد می فرماید:

«اِنّ اللّهَ لا یُغَّیِرُ ما بِقَوْم حتّى یُغَیّروا ما بِاَنفسهم و اِذا اَرادَ اللّهُ بِقَوم سُوءً فَلا مَرَدَّ لَهُ وَ ما لَهُم مِنْ دُونِه مِنْ وال»

خداوند حال و وضعیّت قومى را تغییر نمى دهد تا خود موجب تغییر وضعیّت خویش شوند و چون خداوند براى قومى آسیبى بخواهد، هیچ برگشتى براى آن نیست و غیر او دوست و حمایت گرى براى آنان نخواهد بود.

پیام ها و رهنمودها :

1.متن آیه اشاره می کند که رشد و تعالی از مسیر تلاش انسان ها می گذرد اما دوام و قوام یک جامعه را خداوند تضمین می کند. اما این تضمین الهی به چه چیزی بستگی دارد؟ به عبارت دیگر خداوند برای چه قومی آسیب و سقوط را مقدر می کند؟ پاسخ این است که خداوند برای قومی که پیشرفت و توسعه را بدون توجه به چارچوب های معین شده ی دین دنبال می کند، زوال و نابودی را رقم خواهد زد.

عقاید اقتصادی10/ احساس بی نیازی انسان را به طغیان می کشاند

خدواند در آیه 6 و 7 سوره مبارکه علق می فرماید :

(کَلَّا إِنَّ الْإِنسَانَ لَیَطْغَى، أَنْ رَآهُ اسْتَغْنَى)؛

 «هرگز چنین نیست؛ قطعاً انسان طغیان مى‏کند؛ به خاطر این‏که خود را توانگر دید».

پیام ها و رهنمودها :

1.خدواند در آیه فوق اشاره دارد که اگر انسان خود را بی نیاز و غنی ببیند، از طریق الهی خارج شده و به طغیان و سرکشی رو می آورد. در واقع این آیات رابطه محکمی را بین بی نیاز دیدن و سرکشی کردن برقرار می کند و به ما هشدار می دهد که علارغم به دست آوردن نعمات فراوان و کسب منفعت های مادی خود را همچنان نیازمند به هدایت الهی بدانیم.