اهمیّت فراگیری احکام مضاربه
امروزه با گسترش تجارت در زمینه‌های مختلف، افرادی وجود دارند که از دیگران، پول دریافت می‌کنند و آن را در امور تجاری بکار می‌گیرند و ضمن منتفع کردن خود، به آن‌ها نیز سود می‌دهند.فراگیری احکام مضاربه و رعایت آن‌ها باعث خواهد شد که انسان در پرتگاه گناه نیفتد و عملی مخالف دستورات شرعی انجام ندهد زیرا شخصى که بر اثر نیاموختن احکام، مرتکب حرام یا ترک واجب شود گناهکار به حساب می‌آید.علاوه بر این، بی‌توجهی به این احکام می‌تواند سودهای حرامی را بوجود آورد که استفاده از آن، عواقب و آثار ناخوشایندی را ایجاد نماید و موجب سختی‌ها و مشکلات مختلفی شود؛ مانند اینکه در نسل انسان اثر بگذارد و برخی از آن‌ها به بیماری‌های صعب‌العلاج مبتلا شوند.
از طرف دیگر، رعایت نکردن این دستورات، ممکن است اختلافاتی را بین معامله‌کنندگان ایجاد نماید و گاهی به کشمکش‌های بی‌پایان و یا ضررهای بزرگ اقتصادی منجر شود که هرگز امکان جبران آن بوجود نیاید و نیز کینه، نفرت، خانمان‌سوزی و ... برجای‌گذارد.
مفهوم مضاربه
تعریف مضاربه :
مضاربه یعنی شخصی، مقدار مال معینی به دیگری بدهد تا او با آن تجارت نماید و سود حاصل شده را بین خود تقسیم کنند.دهنده مال را «مالک» و تجارت‌کننده با مال را «عامل» و این کار را «مضاربه» می‌نامند.مثلاً آقای «الف» یک میلیون تومان پول خود را برای سه ماه، در اختیار آقای «ب» قرار می‌دهد تا او به خرید و فروش پارچه بپردازد و سود بدست آمده از آن را بین خود تقسیم کنند.در واقع، مالک با مال خود و عامل با کار خود، شریک در تجارت می‌شوند.
تفاوت مضاربه با قرض :
قرض، انتقال ملکیت مال است و در آن، همه سود حاصله متعلق به قرض‌گیرنده است و او ضامن پرداخت مثل مال قرض‌دهنده است ولی در مضاربه، ملکیّت مال انتقال نمی‌یابد و سود بین مالک و عامل تقسیم می‌شود و ممکن است ضرر تجارت، بیشتر از سود آن شود؛ لذا کمتر از آنچه که به عامل پول داده است به او برگردد.بر این اساس نمی‌توان مالی را به عنوان قرض به دیگران داد و شرط کرد که قرض‌گیرنده، هر ماه مقدارى سود به قرض‌دهنده بدهد.
تفاوت مضاربه با اجاره :
در اجاره، اجیر (عامل) فقط مزد می‌گیرد و همه سود حاصله متعلّق به سرمایه‌گذار است.همچنین نمی‌توان پول را اجاره داد و اجرت آن را دریافت کرد زیرا مورد اجاره (اجاره داده شده) باید بقاء عین داشته باشد بنابراین پول قابل انتفاع نیست و واسطه مبادله است ولی در مضاربه، سود بین مالک و عامل تقسیم می‌شود و بقاء عین پول، شرط نیست.
ارتباط مضاربه با جعاله :
می‌توان مضاربه را در قالب جعاله بصورت کسب کردن (سود) با مال و جعل قرار دادن سهمى از سود انجام داد؛ مثلاً مالک بگوید اگر با این مال تجارت کردى و سودى پیدا شد نصف یا یک‌سوم آن مال تو.این جعاله، فایده مضاربه را مىدهد ولی آنچه در مضاربه شرط است در اینجا شرط نیست؛ بنابراین لازم نیست سرمایه از موارد نقدی باشد بلکه می‌تواند جنس یا دین یا منفعت باشد.
