عقلانیت مصرف داخلی(1)
چرا مصرف کالای داخلی یک امر عقلانی است؟
مهم‌ترین عنصر مردمی اقتصاد مقاومتی در بعد مصرف کننده، مشتری کالای داخلی بودن است. مردم به عنوان مصرف کننده چند کار ضروری و مهم در تحقق اقتصاد مقاومتی به عهده دارند. بهینه مصرف کردن(به معنی مصرف به جا و به دور از اسراف) یکی از وظایف اساسی عامه مردم است. اما این موضوع که در جای خود باید بحث شود و اهمیت فراوانی هم دارد، در مقایسه با موضوع «مصرف کالای داخلی» در درجه اهمیت بعدی قرار دارد.
عقلانیت مصرف داخلی(1)
چرا مصرف کالای داخلی یک امر عقلانی است؟
سایت جهاد اقتصادی/ محمود کریمی بیرانوند*؛ مهم‌ترین عنصر مردمی اقتصاد مقاومتی در بعد مصرف کننده، مشتری کالای داخلی بودن است. مردم به عنوان مصرف کننده چند کار ضروری و مهم در تحقق اقتصاد مقاومتی به عهده دارند. بهینه مصرف کردن(به معنی مصرف به جا و به دور از اسراف) یکی از وظایف اساسی عامه مردم است. اما این موضوع که در جای خود باید بحث شود و اهمیت فراوانی هم دارد، در مقایسه با موضوع «مصرف کالای داخلی» در درجه اهمیت بعدی قرار دارد. علت هم کاملاً روشن است: چه چیزی را باید بهینه مصرف کرد؟ باید از حوزه کالای داخلی و خارجی انتخاب صورت بگیرد، آنگاه آن کالا را بهینه مصرف کرد. پس اهمیت مصرف کالای داخلی توسط مردم(از جهت مصرف کننده بودن) مهم‌ترین موضوعی است که باید پیرامون آن بحث کرد.
مصرف کالای داخلی می‌تواند در یک تقسیم بندی منطقی از دو زاویه مورد بررسی قرار بگیرد: عقلی و نقلی. یک وقت ما برای استناد به مصرف کالای داخلی و اهمیت آن به روایات و آیات رجوع می‌کنیم و با استفاده از ابزار «نقل» به تبیین آن می‌پردازیم. اما صورت دیگر این است که ما مسئله مصرف کالای داخل توسط مردم را از منظر عقلی و فارغ از تبیین دینی آن مورد بررسی قرار دهیم. این تمایز به دلیل نگاه های سکولاریستی به حوزه اقتصاد مقاومتی نیست و تنها در حوزه حکمت نظری می‌خواهیم بررسی کنیم. تحلیل‌های علمی و عقلی صرف، در علوم اسلامی کاملاً جایز شمرده می‌شود، کما اینکه بزرگ‌ترین مصداق آن نیز علم فلسفه اسلامی است. از آن جایی که اقتصاد مقاومتی هم می‌تواند در حوزه علوم اسلامی قرار بگیرد، فارغ از بعد نقلی به بررسی آن می‌پردازیم. اهمیت دیگر این نگاه، مشمولیت غیر مسلمان‌ها در دایره تکلیف گرایی است که به قوت عناصر این جبهه می‌تواند بی افزاید. اتفاقی که در دوران جنگ تحمیلی رخ داد و به خوبی کشور از آن بهره برد.
برای بررسی عقلی چرایی مصرف کالای داخلی باید به چند نکته اشاره کنیم که این نکات هیچ ارتباطی به مذهبی بودن یا نبودن ندارد و دلایلی است مبنی بر این که هر کسی که در خاک ایران زندگی می‌کند، اگر می‌خواهد به لحاظ مادی وضعیت کشور بهتر شود باید کالای داخلی مصرف کند.
· کشور ما که به شدت به دلارهای نفتی وابسته است در شرایط تحریم نفتی با مضیقه ورود دلار به کشور روبرو شده است. پس الآن که کشور عرضه دلار در کشور کم شده است، به تبع باید دلار به جهت ورود کالاهای مصرفی خارج نشود. چرا که ذخایر ارزی کشور روز به روز کاهش یافته و در آینده نه چندان دور مشکلاتی عدیده ای را شامل می‌شود. کمک به ذخایر ارزی کشور با مصرف کالاهای داخلی از مهم‌ترین نکاتی است که مصرف کننده می‌تواند در آن دخالت مهمی داشته باشد. اگر این اتفاق رخ دهد می‌توان در مرحله بعدی به این مسئله اندیشید که کشور در چه کالاهایی مزیت نسبی دارد و در چه کالاهایی ندارد. چنانچه کشور در تولید کالاهای داخلی‌ای که هیچ گونه مزیت اقتصادی ندارد واردات را صورت بدهد به یقین اثرات اقتصادی بهتری را به دنبال خواهد داشت. اما در وضعیت کنونی که کشور به صورت کلی با مشکل تأمین ارز برای مصارف ضروری کشور روبروست(به عنوان مثال واردات کالاهای واسطه ای برای تولید) باید به فکر تولید داخل و مصرف آن‌ها بود.
· موضوع دومی که بسیار حائز اهمیت است بحث اشتغال در کشور است. در نگاه نخست ممکن است این گونه به ذهن متبادر شود که فراهم کردن اشتغال امری است که صرفاً به مسئولین مرتبط است و باری بر دوش مردم نیست. اما با اندکی تأمل می‌توان دریافت که خرید محصولات داخلی توسط مردم می‌تواند بزرگ‌ترین حامی اشتغال جوانان باشد. در واقع مسئولیت اجتماعی که در این عرصه بر عهده مردم است چه بسا که اهمیتی بیشتر از سیاست‌های دولتی داشته باشد. بر اساس آمار از میان جوانان 15 تا 29 ساله 22%(معادل 5/1) میلیون نفر بیکار وجود دارد. محاسبات اقتصادی نشان می‌دهد که اگر هر ایرانی فقط روزی هزار تومان از مصارف خود را به کالای داخلی تخصیص دهد، برای این 5/1 میلیون نفر جوان بیکار شغل ایجاد می‌شود. انتهای پیام/
*دانشجوی دکتری اقتصاد و پژوهشگر کانون تربیت و اقتصاد
