بچه پولداری ملی(1)
آرزویی در مرز 21 سالگی!
بازخوانی بیانات امام خامنه ای با توجه به بند 18 سیاست های اقتصاد مقاومتی *
...اما باید کاری کند که بتواند روزی به دنیا اعلام نماید که از امروز تا شش ماه دیگر، تا یک سال یا چهل روز دیگر، می‌خواهیم درِ چاههای نفت را ببندم. می‌خواهم یک قطره نفت صادر نکنم. دولت باید بتواند...
بچه پولداری ملی(1)
آرزویی در مرز 21 سالگی!
بازخوانی بیانات امام خامنه ای با توجه به بند 18 سیاست های اقتصاد مقاومتی *
به گزرارش سایت جهاد اقتصادی، بند 18 سیاست های اقتصاد مقاومتی اشاره به قطع وابستگی به درآمد های نفتی دارد. مسئله نفت و وابستگی درآمدی اقتصاد ایران به نفت، از جمله مسائل چاش برانگیزی است که همواره مورد انتقاد صاحب نظران و اندیشمندان اقتصادی و غیر اقتصادی بوده است.
اتکای اقتصاد ایران به درآمد های نفتی، مسائل عدیده اقتصادی و حتی اجتماعی و فرهنگی را برای کشور رقم زده است.یکی از آسیب هایی که اقتصاد ایران از اتکای به درامد های نفتی خورده را می توان در تحریم های اقتصادی علیه جمهوری اسلامی جستجو کرد.
رهبر انقلاب در دی ماه امسال(سال93) و دیدار با مردم قم، بار دیگر بر مسئله کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی اشاره داشتند. ایشان در این دیدار بیان داشتند: «بارها ما گفته‌ایم کارى کنید که وابستگى مالى کشور به نفت کم و کم و کمتر بشود؛ خب، شما ملاحظه می‌کنید در ظرف مدت کوتاهى قیمت نفت را به نصف می‌رسانند. وقتى ما وابسته به نفت باشیم، مشکل براى ما درست میشود؛ این فکر را باید کرد» .
همین سخنان بهانه ای شد تا طی چند یادداشت به بررسی این موضوع از منظر و نگاه رهبر انقلاب بپردازیم و ضمن برشمردن تاکیدات رهبری بر موضوع قطع وابستگی به نفت، علت این تاکیدات را در بیانات ایشان جستجو کنیم.
در این یادداشت به مسئله «بستن در چاه های نفت» در بیانات رهبر انقلاب اشاره می کنیم و در یادداشت های بعدی ضرورت قطع وابستگی به درآمد های نفتی و سیاست های دولتمردان غربی نسبت به مسئله نفت را در بیانات رهبری کنکاش می کنیم.
آرزوی من این است.....
اما اشاره های رهبری به خواست قلبی خویش مبنی بر قطع وابستگی به درامد های نفتی و استقلال نفتی از چه زمانی مطرح شده است. با جستجویی ساده در بیانات ایشان به این نکته پی می بریم که رهبری اولین بار حدود 21 سال پیش خواسته قلبی خویش مبنی بر مسئله قطع وابستگی به درامد های نفتی و بستن درب چاه ها نفت را بیان کردند.
معظم له در 13 اردیبشهت 73 در دیدار جمعی از کارگرادن و معلمان فرمودند:
آرزوی واقعی من- که البته ممکن است به این زودیها قابل تحقّق نباشد- این است که ما درِ چاههای نفت را ببندیم و اقتصاد خود را براساس کالاها و محصولات غیر نفتی بنیاد نهیم. یعنی فرض کنیم این کشور، کالایی به نام نفت ندارد. البته این کار ممکن است در این سالها و به این زودیها عملی نباشد. زیرا دشمنان ایران در دوران رژیم وابسته و فاسد پهلوی، بیش از حدّ تصور خرابکاری کردهاند و چنان ملت و کشور ما را به نفت وابسته نمودهاند که نشود به این آسانی چنین کاری را کرد[1]»
رهبری در این بیانات به صراحت فرمودند که ما بایستی قادر باشیم روزی اگر خواستیم بتوانیم درچاه ها نفت خود را ببندیم. این یک نکته بسیار استراتژیک و اساسی در حوزه دیپلماسی اقتصادی می باشد. چرا که جمهوری اسلامی با داشتن این پتانسیل می تواند دست برتر سیاسی را در سطح منطقه و حتی مناسبات جهانی به دست آورد و امیدوار باشد که تحریم های اقتصادی و نفتی کمترین تاثیر را در روند اقتصادی کشور داشته باشد.
رهبر انقلاب دو سال بعد نیز در اجتماع زائران و و مجاوران حرم رضوی باز به نگرانی خود درباره وابستگی به درآمد های نفتی اشاره کردند و فرمودند:
«البته من یک نگرانی مختصری دارم- که مربوط به امروز هم نیست؛ سالهاست که این نگرانی را دارم- و آن این است که باید اقتصاد ملت ایران از نفت جدا شود. این مسئله را اخیراً به دولت خدمتگزار ابلاغ کرده‌ایم که برایش برنامه‌ریزی کند و در حال برنامه‌ریزی است و کارهایی هم انجام داده است. ....البته دولت ما امروز حدّ اکثر استفاده را از نفت می‌کند و باید هم بکند. اما باید کاری کند که بتواند روزی به دنیا اعلام نماید که از امروز تا شش ماه دیگر، تا یک سال یا چهل روز دیگر، می‌خواهیم درِ چاههای نفت را ببندم. می‌خواهم یک قطره نفت صادر نکنم. دولت باید بتواند تصمیم بگیرد. باید به نفت احتیاج نداشته باشد. [2]»
این اولین باری بود که مقام معظم رهبری از ابلاغ سیاست های قطع وابستگی به درآمد های نفتی به دولت وقت خبر می دادند. که به تاریخ نگارش این یادداشت حدود 19 سال پیش می شود. اما اشاره ها، نگرانی ها و بیان خواسته های رهبری درباره وابستگی نفتی به همین موارد ختم نمی شود و در طول 19 سال گذشته معظم له چندین بار در قالب های مختلف به این خواسته قلبی اشاره کردند.
نکته مهم در این باره تاکید رهبر انقلاب در به دست آوردن توانایی بستن درب چاه های نفت را می توان بنا بر مصلحت های اقتصادی و سیاسی دانست. حال این که این مصلحت ها چه می باشند در یادداشت های بعدی به آن های بیشتر اشاره می شود.
در مقاطعی رهبری بحث قطع یک ماهه نفت را نیز مطرح می کنند. در سال 81 و هم زمان با نوسانات قیمتی نفت در آن دوران رهبری طرحی را پیشنهاد می دهند که بر مبنای آن کشورهای مسلمان و صادر کننده نفت به مدت یک ماه صادرات نقت خود را قطع کنند. البته این اتفاق با عدم همراهی پاره ای از کشورها و کارشنکنی قدرت های استکباری صورت نگرفت. ولی پرواضح بود که اگر این قطع یک ماهه نفت انجام می شدپیروزی بزرگی در عرصه اقتصادی و نفتی برای کشورهای مسلمان و نقطه عطفی در مناسبات جهانیان آنان با مستکبران عالم محسوب می شد.
رهبر انقلاب تا قبل از دور جدید تحریم ها و فشار های اقتصادی که از سال 89 شروع شد بارها و در فواصل زمانی مختلف بر مسئله قطع وابستگی به درآمدهای نفتی تاکید داشتند. در سال 89 و با شروع شدن دور جدید تحریم های اقتصادی آمریکا علیه جمهوری اسلامی، ضعف های اقتصادی کشور بیش از پیش نمایان گشت و وابستگی به درامد های نفتی به این بحران اقتصادی دامن زد.
در مقابل اگر جمهوری اسلامی می توانست در طول این چند سال وابستگی خود به درامد های نفتی را از بین ببرد و یا حداقل به درجه قابل قبولی برساند، قطعا تحریم های سال 89 تاثیر چندانی بر روند کلی اقتصاد نمی گذاشت و همین امر اقتدار اقتصادی کشور و بالتبع اقتدار سیاسی نظام را افزایش می داد.
با اوج گرفتن تحریم ها و در آغاز سال 90 و چند ماه بعد از نیز، رهبر انقلاب بار دیگر بر این مسئله قطع وابستگی به درآمدهای نفتی و توانایی بستن در چاه های نفت تاکید کردند. با این تفاوت که این بار دست به گلایه از مسئولین و دولت مردانی که در آن زمان بر سر کار بودند برداشتند و بیان داشتند که:
«من چند سال قبل از این گفتم - البته آن وقت مسئولین دولتی از این حرف هیچ استقبال نکردند - ما باید به جائی برسیم که اگر یک روزی به خاطر قضایای سیاسی، اقتضائات سیاسی، یا اقتضائات اقتصادی در دنیا، اراده کردیم که صادرات خودمان را مثلاً برای مدت پانزده روز یا یک ماه متوقف کنیم، بتوانیم. شما ببینید این کار چه قدرت عظیمی را برای یک کشور تولید کننده‌ی نفت به وجود می‌آورد که یک وقت اگر اراده کرد، بگوید آقا من از امروز تا بیست روز نفت صادر نمیکنم. ببینید چه حادثه‌ای در دنیا به وجود می‌آید. امروز ما نمیتوانیم این کار را بکنیم، چون به این درآمد احتیاج داریم»[3]
در سال 92 بار دیگر رهبری ضمن اشاره به قطع وابستگی به نفت و داشتن قدرت بر بستن در چاه های نفت دست به شکایت از مسئولین تکنوکراتی گذاشتند که با کم کاری و اهمال در چند سالی که مسئولیت داشتند، کشور را در برابر تحریم های نفتی بیمه نکردند. ایشان در آغاز سال 92 در جمع زائرین حرم رضوی فرومودند:
من هفده هجده سال قبل به دولتی که در آن زمان سر کار بود و به مسئولان گفتم کاری کنید که ما هر وقت اراده کردیم، بتوانیم درِ چاههای نفت را ببندیم. آقایانِ به قول خودشان "تکنوکرات" لبخند انکار زدند که مگر میشود؟[4]
هم اکنون در پایان سال 93 هستیم و حدود21 سال از خواسته قلبی و ارزوی رهبری درباره بستن چاه های نفت و قطع وابستگی به درآمد های نفتی می گذرد. به راستی اگر تا کنون مسئولین دولتی به این خواسته جامعه عمل پوشانده بودند، هم اکنون شاهد آن بودیم که کشور بر اثر تحریم های نفتی و مضاف بر آن کاهش قیمت های جهانی نفت بیش از پیش آسیب پذیر شود؟
اما این که چرا اصلا باید توانایی این را داشته باشیم که بتوانیم درچاه های نفت خود را برای چند ماه ببنیدیم و وابستگی نفتی خود را قطع کنیم و به طور خلاصه علت قطع وابستگی به درآمد های نفتی چست؟ مبحثی است که دریادداشت های بعدی با توجه به صحبت های رهبر انقلاب بیشتر به آن می پردازیم.
*سامان مظاهری.کارشناسی ارشد معارف اسلامی و اقتصاد
منبع : سایت جهاد اقتصادی
در همین رابطه بخوانید
[1] بیانات در دیدار جمعی از کارگران و معلمان.13/2/73
[2] بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم رضوی4/1/75
[3] بیانات در دیدار فعالان بخش‌های اقتصادی کشور.26/5/90
[4] بیانات در حرم مطهر رضوی. 1/1/92
به جز مسئله شرکت های دانش بنیان، رهبر چه پیشنهادات دیگه ای ارائه کردن برای خروج از وابستگی به نفت؟
در زمینه دانش بنیان چقدر برای دانشجویان این مسئله جا افتاده است؟
خدا خیرتون بده بابت این مطلب مفید.