قرض دادن از کارهاى مستحبى است که در آیات قرآن و روایات، راجع به آن زیاد سفارش شده است. از پیغمبر اکرم (ص) روایت شده که هر کس به برادر مسلمان خود قرض بدهد مال او زیاد مىشود و ملائکه بر او رحمت مىفرستند و اگر با بدهکار خود مدارا کند بدون حساب و به سرعت از صراط مىگذرد. و کسى که برادر مسلمانش از او قرض بخواهد و ندهد بهشت بر او حرام مى شود.
اقسام قرض الحسنه
مدت دار: یعنى هنگام قرض دادن مشخص شده است که قرض گیرنده چه موقع بدهى را بپردازد.
بدون مدت: قرضى که زمان پرداخت در آن مشخص نشده است.
احکام قرض
1. اگر قرض مدت دار باشد طلبکار نمى تواند پیش از تمام شدن آن مدت طلب خود را درخواست کند و اگر قرض مدت دار نباشد طلبکار هر وقت بخواهد مى تواند طلب خود را درخواست کند (توضیح المسائل امام خمینی(ره)، م 2275).
2. اگر طلبکار طلب خود را درخواست کند، چنانچه بدهکار بتواند بدهى خود را بدهد باید فوراً بپردازد و اگر تأخیر بیندازد گناهکار است (توضیح المسائل امام خمینی(ره)، م 2276).
3. اگر بدهکار غیر از خانه اى که در آن نشسته و اثاثیه ی منزل و چیزهاى دیگرى که به آنها احتیاج دارد چیزى نداشته باشد طلبکار نمى تواند طلب خود را از او مطالبه کند بلکه باید صبر کند تا بتواند بدهى خود را بدهد (توضیح المسائل امام خمینی(ره)، م 2277).
4. کسى که دسترسى به طلبکار خود ندارد، چنانچه امید نداشته باشد که اورا پیدا کند باید با اجازه حاکم شرع (مجتهد جامع الشرائط) طلب او را به فقیر بدهد (توضیح المسائل امام خمینی(ره)، م 2279).
5. اگر کسى مقدارى پول طلا یا نقره قرض کند و قیمت آن کم شود یا چند برابر گردد چنانچه همان مقدار را که گرفته پس بدهد کافى است ولى اگر هر دو به غیر آن راضى شوند اشکال ندارد(توضیح المسائل امام خمینی(ره)، م 2281).
6. اگر مقدارى پول به کسى بدهد و شرط کند که پس از مدتى، مثلاً یکسالِ دیگر زیادتر بگیرد رِبا و حرام است، مثلاً یکصد هزار تومان بدهد و شرط کند که پس از یکسال یکصد و بیست هزار تومان بگیرد (توضیح المسائل امام خمینی(ره)، م 2283).
7. ربا دادن مثل ربا گرفتن حرام است و کسى که قرض ربایى گرفته اگر چه کار حرامى کرده ولى اصل قرض صحیح است و مى تواند در آن تصرف کند (توضیح المسائل امام خمینی(ره)، م 2283).
8. اگر بدهکار بدون شرط قبلى چیزى اضافه به طلبکار بدهد اشکال ندارد بلکه مستحب است (توضیح المسائل امام خمینی(ره)، م 2283).
